سیاستگذاری راهبردی عربستان در روند گسترش ژئوپلیتیک بحران خاورمیانه

Authors

  • علی صمدی دانش‌آموختۀ گروه مدیریت دولتی پردیس فارابی دانشگاه تهران
Abstract:

سیاستگذاری راهبردی عربستان تابعی از نقش منطقه‌ای، ویژگی رهبران سیاسی و جهت‌گیری ساختار نظام بین‌الملل است. نقش امنیتی عربستان در دوران ملک سلمان را می‌توان ادامۀ سیاست قدرت برای کسب هژمونی منطقه‌ای دانست. چنین رویکردی، ادامۀ الگوهای رفتاری عربستان در دوران ملک عبدالله است. به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و انعقاد قراردادهای نظامی آمریکا با عربستان، نقش این کشور در آینده امنیت منطقه‌ای را افزایش داده است. نقش منطقه‌ای عربستان براساس نشانه‌هایی همانند گسترش ژئوپلیتیک بحران تعریف می‌شود. چنین وضعیتی به‌منزلۀ گذار از سیاست موازنۀ منطقه‌ای ایالات متحده خواهد بود. ساختار نظام بین‌الملل در سال‌های پس از جنگ سرد با تحولات ژئوپلیتیکی روبه‌رو شده است. واقعیت‌های تحول منطقه‌ای بیانگر آن است که ژئوپلیتیک خاورمیانه در چارچوب سیاست‌های راهبردی عربستان براساس نقش‌یابی بازیگران و نیروهای قدرت‌ساز، آشوب‌ساز و منازعه‌آفرین ایجاد شده است. واقعیت‌های ژئوپلیتیکی جدید نظام جهانی نشان می‌دهد که خاورمیانه مرکزیت جدیدی برای گسترش منازعه و مدیریت بحران‌های منطقه‌ای تلقی می‌شود. پرسش اصلی مقاله آن است که «راهبرد عربستان در محیط امنیتی خاورمیانه در دومین دهۀ قرن بیست‌ویکم براساس چه مؤلفه‌هایی شکل گرفته است؟» فرضیۀ مقاله به این موضوع اشاره دارد که «عربستان از سازوکارهای گسترش نظامی‌گری، تصاعد بحران و جنگ نیابتی در راستای گسترش ژئوپلیتیک بحران در خاورمیانه بهره گرفته است». در تبیین این مقاله از «رهیافت هویت ساختار» بهره گرفته می‌شود. روش‌شناسی مقاله مبتنی بر «تحلیل داده‌ها» و «تحلیل محتوا» خواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ﺗﺄثیر ناامنی هویتی بر گسترش نئوتروریسم در خاورمیانه با ﺗﺄکید بر ایران و عربستان

چکیده طی چند سال اخیر، گسترش فعالیت گروه‌های نئوتروریستی در خاورمیانه، موجی از تهدیدات امنیتی متنوع در این منطقه ایجاد کرده است. هرچند اخبار موثقی مبنی بر تضعیف و انهدام هسته‌های سازمانی و لجستیکی این گروه‌ها در عراق و سوریه منتشر شده است، اما اسناد معتبری، حکایت از ادامه اقدامات پراکنده جریان‌های ﻣﺘﺄثر از داعش دارد. پیرامون ریشه‌های گسترش تروریسم  پژوهش‌های متنوع و برای ...

full text

گسترش تنش و گذار از موازنه‏ گرایی راهبردی ترکیه در خاورمیانه

چکیده سیاست خارجی ترکیه در سال‌های 2014 تا 2016 در فرایند عثمان‌گرایی جدید قرار گرفت؛ یعنی حوزه‌های جداشده از امپراتوری عثمانی در سال 1919 و براساس معاهده سِوْر بخشی از حوزه خارج نزدیک ترکیه خواهد بود. براساس چنین نگرشی، رهبران سیاسی جدید ترکیه گرایش به مذهب‌گرایی را با الگوهای کنش راهبردی جدید در مقابله با ایران پیوند دادند. در این فرایند، داود اوغلو و اردوغان از فضای موازنه‌گرایی راهبردی خارج ش...

full text

جایگاه خاورمیانه در اندیشه های ژئوپلیتیک

خاورمیانه به عنوان حیات استراتژیک قدرتمندان و تلاقی علایق شان همواره در زمرهسیاست و استراتژی بالا از طرف قدرت های بزرگ قرار داشته است . تقریبا همه مباحثچشم اندازهای ژئوپلتیک جهانی با سر هالفورد مکیندر آغاز می شود، در اندیشه اینژئوپلیتیسین خاورمیانه عربی به علت همجواری با هارتلند و دسترسی به آب های آزادبهترین موقعیت استراتژیک را هم برای تهدید هارتلند و هم برای دفاع از آن در اختیارخاورمیانه عربی ...

full text

نظام بین الملل و ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه

این مقاله در دو سطح تحلیل سازماندهی شده است: ساختار قدرت سیاسی و اقتصادی در نظام بین­الملل جدید و سپس پی­آمدهای این ساختار بر تحولات زئوپلتیکی خاورمیانه. فرضیه مقاله مطرح می­کند که: خروجی­های ژئوپلیتیک خاورمیانه عمدتاً تحت تأثیر اختلافات، رقابت­ها و تفاوت­های کشورهای قدرتمند خاورمیانه است ولی در عین حال رقابت­های جهانی و اروپایی آمریکا و ر...

full text

ناپایداری زیست محیطی در خاورمیانه و چالش‌های سیاستگذاری مدیریتی و فرهنگی: مطالعه مقایسه‌ای ایران، ترکیه و عربستان

چکیده بررسی دو گزارش اخیر «شاخص عملکرد محیط زیست» دانشگاه ییل که در سال‌های 2014 و 2016 منتشر شده‌اند نشان از آن دارد که رتبه کشورهای خاورمیانه در این دو دوره با روند نزولی مواجه بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل عقبگرد و ناپایداری سیاست‌های زیست محیطی سه کشور مهم خاورمیانه یعنی ایران، ترکیه و عربستان، در این گزارش ها بوده است. بررسی برنامه های توسعه، سیستم مدیریتی و نظامهای فرهنگی و سیاسی ح...

full text

رویکرد ژئوپلیتیک فدراسیون روسیه در بحران سوریه

فدراسیون روسیه به‌عنوان قدرتی برآمده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره تلاش داشته تا جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت بزرگ در معادلات سیاست جهانی را احیا نموده و این گزاره را با تمام توان پیگیری نماید. این موضوع سبب شده تا رویکرد ژئوپلیتیک روسیه در بحران‌های مختلفی نظیر بحران سوریه قابل توجه و دقت نظر باشد. در واقع، روسیه با عنایت به فرهنگ استراتژیک خاص خود پای در آوردگاه سوریه نهاده و تلاش د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 48  issue 1

pages  197- 219

publication date 2018-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023